ใกล้สิ้นปีอีกแล้ว สิ่งที่ลูกจ้างเฝ้ารอคอยมาทั้งปีก็คือ “โบนัส” แม้กระทั่งเดี๋ยวนี้ ภาคราชการเองก็เช่นเดียวกัน มีการจ่ายเงินรางวัลพิเศษหรือโบนัสกันบ้างแล้ว เพียงแต่ยอดเงินที่ได้รับไม่ได้เป็นกอบเป็นกำเหมือนภาคเอกชน ที่ได้รับกันเป็นเดือน ๆ การจ่ายเงินโบนัสโดยปกติจะเป็นเรื่องที่ไม่แน่นอน ต้องขึ้นอยู่กับผลประกอบกิจการของนายจ้างและความประพฤติของลูกจ้างประกอบด้วย บางปีอาจจะได้มาก บางปีอาจจะได้น้อย แต่บางครั้งมีปัญหาที่ลูกจ้างมักจะสงสัยว่า ถ้านายจ้างไม่จ่ายโบนัส ลูกจ้างจะร้องต่อเจ้าหน้าที่หรือฟ้องศาลได้หรือไม่ ซึ่งคำตอบนั้นต้องขึ้นกับข้อเท็จจริงในแต่กรณี กล่าวคือต้องพิจารณาว่า นายจ้างมีข้อตกลงหรือข้อกำหนดเกี่ยวกับเรื่องเงินโบนัสไว้อย่างไร ขอให้ดูตัวอย่างข้างล่างนี้
คดีเรื่องหนึ่งโจทก์ฟ้องว่า เมื่อเดือนเมษายน 2541 จำเลยจ้างโจทก์เป็นลูกจ้างตำแหน่งผู้จัดการฝ่ายตรวจสอบ9กลงจ่ายค่าจ้างขั้นแรกเดือนละ 100,000 บาทจ่ายเงินโบนัสให้ปีละ 2 เท่าของเงินเดือน และจะขึ้นเงินเดือนให้ปีละครั้งประมาณร้อยละ 10 - 12 ของเงินเดือนรวมทั้งให้ค่าน้ำมันรถตามที่จ่ายจริงโดยเริ่มงานตั้งแต่วันที่ 1 กรกฎาคม 2541 และได้ปรับเงินเดือนขึ้นให้เป็นกรณีพิเศษอีก 30,000 บาท ต่อมาในปี 2542 จำเลยขึ้นเงินเดือนให้โจทก์ 10,400 บาท รวมเป็นอัตราค่าจ้างเดือนละ 140,400 บาท และจ่ายเงินโบนัสให้โจทก์ 2 เท่าตามที่ตกลงกัน แต่ในปี 2543 จำเลยไม่ยอมจ่ายเงินโบนัสให้โจทก์และเลิกจ้างโจทก์อันเป็นการผิดสัญญาจ้าง ขอให้ศาลแรงงานกลางบังคับจำเลยจ่ายเงินโบนัสให้โจทก์ 2 เท่าของเงินเดือนปี 2543 เดือนละ 140,400 บาท คิดเป็นเงินโบนัส 280,800 บาท พร้อมเงินเพิ่มอัตราร้อยละสิบห้าทุกเจ็ดวัน นับจากวันที่จำเลยผิดนัดจ่ายเงินโบนัสคือวันที่ 22 มกราคม 2544 เป็นต้นไปจนกว่าจะชำระเสร็จ คิดถึงวันฟ้องเป็นเงิน 185,413.02 บาท รวมเป็นเงินทั้งสิ้น 436,213.02 บาท และค่าขาดประโยชน์ที่หางานทำใหม่ไม่ได้ กับเงินโบนัสจำนวน 2 เท่าของเงินเดือนไปจนกว่าจะเกษียณอายุเป็นเงิน 11,793,600 บาท จำเลยให้การว่าไม่เคยมีข้อตกลงเรื่องการจ่ายเงินโบนัสและขึ้นเงินเดือนให้โจทก์ตามฟ้อง การจ่ายเงินโบนัสและการขึ้นเงินเดือนต้องเป็นไปตามข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงานและผลการปฏิบัติงานของโจทก์ โจทก์สมัครใจยื่นใบลาออกเอง มิใช่เพราะจำเลยเลิกจ้างโจทก์ โจทก์ไม่มีสิทธิเรียกเงินโบนัสพร้อมเงินเพิ่มและค่าเสียหายตามฟ้องของโจทก์ ขอให้ศาลแรงงานกลางยกฟ้องเสีย
ศาลแรงงานกลางพิจารณาแล้ววินิจฉัยว่า จำเลยตกลงจ่ายเงินโบนัสให้แก่โจทก์ปีละ 2 เท่าของเงินเดือน จำเลยจึงต้องจ่ายเงินโบนัสเป็นเงิน 280,800 บาท แก่โจทก์ เงินโบนัสไม่ใช่เงินที่นายจ้างจะต้องเสียดอกเบี้ยในระหว่างผิดนัดในอัตราร้อยละ 15 ต่อปีและไม่ต้องเสียเงินเพิ่มในอัตราร้อยละ 15 ของเงินที่ค้างจ่ายทุกระยะเวลา 7 วันโจทก์ไม่มีสิทธิเรียกเงินเพิ่มตามฟ้อง แต่มีสิทธิเรียกดอกเบี้ยในระหว่างที่จำเลยผิดนัดจ่ายเงินโบนัสในอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปี พิพากษาให้จำเลยจ่ายเงินโบนัสจำนวน 280,800 บาทพร้อมดอกเบี้ยในอัตราร้อยละ 7.5 ต่อปี นับจากวันที่ 22 มกราคม 2544 จนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์
โจทก์อุทธรณ์ต่อศาลฎีกา
ศาลฎีกาแผนกคดีแรงงานตรวจสำนวนประชุมปรึกษาแล้ว คดีมีปัญหาต้องวินิจฉัยตามอุทธรณ์ของโจทก์ประการแรกว่า ที่ศาลแรงงานกลางวินิจฉัยว่า โจทก์ไม่มีสิทธิเรียกเงินเพิ่มในอัตราร้อยละ 15 ของเงินโบนัสที่จำเลยต้องจ่ายทุกระยะเวลา 7 วันนั้น เป็นการวินิจฉัยนอกประเด็นไม่ชอบด้วยกฎหมายหรือไม่
ศาลฎีกาแผนกคดีแรงงานเห็นว่า คดีนี้โจทก์ฟ้องความว่าจำเลยไม่จ่ายเงินโบนัสตามข้อตกลงให้แก่โจทก์ ขอให้บังคับจำเลยจ่ายเงินโบนัสจำนวน 280,800 บาทพร้อมเงินเพิ่มอัตราร้อยละ 15 ของเงินที่ค้างจ่ายทุกระยะเวลา 7 วัน นับแต่วันที่ 22 มกราคม 2544 ซึ่งเป็นวันที่จำเลยผิดนัดเป็นต้นไปจนกว่าจะชำระเสร็จ จำเลยให้การต่อสู้ว่า จำเลยไม่เคยตกลงจ่ายเงินโบนัสให้แก่โจทก์ตามฟ้อง การจ่ายเงินโบนัสและการขึ้นเงินเดือนให้แก่ลูกจ้างของจำเลยต้องเป็นไปตามข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงานของจำเลย โจทก์ไม่มีสิทธิเรียกร้องเงินโบนัสตามฟ้อง เนื่องจากจำเลยพิจารณาแล้วเห็นว่า โจทก์ไม่มีความเหมาะสม เมื่อโจทก์ไม่มีสิทธิได้รับเงินโบนัสแล้ว จำเลยจึงไม่ต้องรับผิดในเงินเพิ่มตามที่โจทก์ฟ้องด้วย คดีจึงมีประเด็นโดยตรงว่า จำเลยจะต้องจ่ายเงินโบนัสและเงินเพิ่มตามฟ้องให้แก่โจทก์หรือไม่ แม้คดีนี้ศาลแรงงานกลางจะกำหนดประเด็นข้อพิพาทในเรื่องเงินโบนัสไว้ในข้อ 1 เพียงว่า จำเลยตกลงจ่ายเงินโบนัสให้แก่โจทก์ปีละ 2 เท่าของเงินเดือนหรือไม่ ก็ตาม แต่การวินิจฉัยตามประเด็นดังกล่าวก็จะต้องวินิจฉัยในเรื่องเงินเพิ่มตามฟ้องของโจทก์ด้วย อีกทั้งในการท้าพิสูจน์ลายมือชื่อผู้มีอำนาจกระทำการแทนจำเลยนั้น ศาลแรงงานกลางก็ยังได้บันทีกรายงานกระบวนพิจารณาไว้โดยชัดแจ้งว่า สำหรับประเด็นที่ว่าจำเลยได้ตกลงจะจ่ายเงินโบนัสให้แก่โจทก์หรือไม่ ให้เป็นไปตามคำท้าการตรวจพิสูจน์ลายมือชื่อผู้มีอำนาจกระทำการแทนจำเลย ส่วนเรื่องเงินเพิ่มตามฟ้องนั้นทั้งสองฝ่ายให้ศาลแรงงานกลางวินิจฉัยตามกฎหมายและข้อเท็จจริงที่ท้ากัน และโจทก์ไม่ติดใจเรียกร้องจากจำเลยในคำขออื่น ๆ ฉะนั้นการที่ศาลแรงงานกลางวินิจฉัยว่าโจทก์ไม่มีสิทธิเรียกเงินเพิ่มในอัตราร้อยละ 15 ของเงินโบนัสที่จำเลยค้างจ่ายทุกระยะเวลา 7 วัน จึงเป็นการวินิจฉัยปัญหาข้อกฎหมายตามประเด็นข้อพิพาทแห่งคดีโดยชอบด้วยกฎหมายแล้ว
ปัญหาที่จะต้องวินิจฉัยตามอุทธรณ์ของโจทก์ต่อไปคือ จำเลยจะต้องชำระดอกเบี้ยในระหว่างผิดนัดอัตราร้อยละ 15 ต่อปี และเงินเพิ่มในอัตราร้อยละ 15 ของเงินโบนัสที่จำเลยค้างจ่ายทุกระยะเวลา 7 วันแก่โจทก์หรือไม่ โดยโจทก์อุทธรณ์ว่า เงินโบนัสที่จำเลยตกลงจ่ายให้แก่โจทก์ตามข้อตกลงสามารถคำนวณเป็นจำนวนที่แน่นอนและจำเลยมีความผูกพันที่จะต้องจ่ายให้แก่โจทก์เป็นประจำทุกปี่ เป็นการจ่ายเพื่อตอบแทนการทำงาน ถือได้ว่าโบนัสดังกล่าวเป็นค่าจ้าง จึงอยู่ในบังคับที่จำเลยจะต้องเสียดอกเบี้ยให้แก่โจทก์ในระหว่างผิดนัดในอัตราร้อยละ 15 ต่อปี และต้องเสียเงินเพิ่มให้แก่โจทก์ในอัตราร้อยละ 15 ต่อปีของเงินโบนัสที่ค้างจ่ายทุกระยะเวลา 7 วัน ตามพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 มาตรา 9 ศาลฎีกาแผนกคดีแรงงานเห็นว่า แม้จำเลยจะตกลงจ่ายโบนัสให้แก่โจทก์ไว้มีลักษณะที่แน่นอนปีละ 2 เท่าของเงินเดือนซึ่งแตกต่างจากข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงานของจำเลยข้อ 9 ในเรื่องสวัสดิการโบนัสที่ระบุไว้ว่า จำเลยมิได้ผูกพันที่จะจ่ายโบนัสแก่พนักงาน จำเลยจะจ่ายโบนัสหรือไม่แล้วแต่จำเลยจะเห็นสมควรก็ตาม แต่การจ่ายเงินโบนัสโดยปกติทั่วไปนั้น มีลักษณะเป็นการจ่ายเงินรางวัลประจำปีโดยมีความมุ่งหมายเป็นรางวัลความดีความชอบที่ลูกจ้างทำงานมาด้วยดีและมีความประพฤติเหมาะสมไม่ก่อให้เกิดความเสียหายแก่นายจ้าง อีกทั้งเพื่อเป็นขวัญกำลังใจให้ลูกจ้างร่วมมือร่วมใจในการปฏิบัติหน้าที่อย่างเต็มความสามารถ อุทิศกำลังกายและกำลังใจให้แก่กิจการของนายจ้าง นอกจากนี้ข้อเท็จจริงก็ไม่ปรากฏว่าการที่จำเลยตกลงจ่ายโบนัสแก่โจทก์ตามข้อตกลงนั้น มีเจตนาจะหลีกเลี่ยงการจ่ายค่าจ้างโดยนำค่าจ้างมาจ่ายเป็นเงินโบนัสแต่อย่างใด การที่จำเลยจ่ายเงินโบนัสดังกล่าวให้แก่โจทก์เป็นการจัดสวัสดิการให้แก่โจทก์ตามข้อตกลงเท่านั้น มิใช่เป็นการจ่ายเพื่อตอบแทนการทำงาน อันจะเป็นค่าจ้างตามที่โจทก์อุทธรณ์ เงินโบนัสมิใช่เงินประเภทที่กำหนดไว้ในมาตรา 9 ของกฎหมายที่กล่าวมา โจทก์จึงไม่มีสิทธิเรียกดอกเบี้ยในระหว่างผิดนัดในอัตราร้อยละ 15 ต่อปี และจำเลยไม่ต้องเสียเงินเพิ่มให้แก่โจทก์ในอัตราร้อยละ 15 ของเงินโบนัสที่ค้างจ่ายทุกระยะเวลา 7 วัน
ปัญหาประการสุดท้ายคือ จำเลยจะต้องจ่ายค่าทนายความในศาลชั้นต้นและในชั้นอุทธรณ์แก่โจทก์หรือไม่ เห็นว่า พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลแรงงานและวิธีพิจารณาคดีแรงงาน พ.ศ. 2522 มาตรา 27 บัญญัติว่า การยื่นคำฟ้อง ตลอดจนการดำเนินกระบวนพิจารณาใด ๆ ในศาลแรงงานให้ได้รับยกเว้นไม่ต้องชำระค่าฤชาธรรมเนียม และประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 161 วรรคสอง บัญญัติว่า ถ้าไม่ได้ระบุค่าฤชาธรรมเนียมชนิดใดไว้โดยเฉพาะ ค่าฤชาธรรมเนียมนั้นให้รวมถึงค่าทนายความด้วย ฉะนั้น การดำเนินกระบวนพิจารณาคดีในศาลแรงงานกลางและการอุทธรณ์คดีนี้ของโจทก์ แม้โจทก์จะต้องว่าจ้างและเสียค่าทนายความ จำเลยก็ไม่ต้องรับผิดชำระค่าทนายความแทนโจทก์ (คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 5912/2546)
ความจริงคดีนี้ไม่น่าจะมีปัญหาหากทั้งสองฝ่ายเจรจากันได้ และปฏิบัติไปตามข้อตกลง เรื่องก็จะสามารถยุติลงได้ ....ไม่น่าเสียเวลาพิพาทกันเลย...จริง ๆ นะครับ
เชิญอ่าน "เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับแรงงาน"ที่ http://earlyretire.blogspot.com
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น